در عوالم نیست غیر از روی او

بحر او را لاجرم در خود کشید

بعد از آن در موج خود، خود را نمود

ای که با دریا نداری دسترس

عارفان را کی در این وحدت شکی است

موج ها رقصان شده در شهر عشق

چون که دریا گشته در موجش نهان

مظهر پاک خدای مهربان

کُلُّ شَیءٍ هالِک الّا وَجهُ هو

باد، چون ما را ز حق آرد پیام

گشتم از دریای وحدت با خبر

این نداند غیر مرد هوشیار

بی گمان از خویش باشد بی خبر

می کند خورشید جانان تابشی

نیروئی بس مقتدر در وی مقیم

که از او دریا فراز است و نشیب

پس کلاه موج بر سر می نهد

گشته رقصان عاشقانه روی آب

لیک در اصل اند با هم مؤتلف

از اتم بگرفته تا نوع بشر

که در آن دریای وحدت خود نماست

می رود بر سطح بحر پر خروش

نیروی یزدان بود ای بی خبر

باشد ای افسرده روح دل پریش

که اسیر افتاده اندر بند خاک

عقل شد در ملک تن شاه و امیر

زین سبب رفت از کفش آن تاج و تخت

دست او مجروح شد از خار خس

منکر است و شایق دلدار نیست

می شود پس بنده نفس و هوی

قایق تن را تصرف کرد زود

بالغی اینسان ندارد هیچ سود

دست و پای بسته را حرکت کجاست

پس هوس هاشان تهاجم می کند

کشته های تازه ای بیرون کند

پس نمی دانند اصلاً کیستند

جای ملوان میل، قایق ران بود

گشت کشتیبان مرو را روبرو

عاشقان افتاده اندر دام او

اندرین دریاست دائم در سفر

طی نموده دائم از بالا و پست

سال های سال آنجا گشته است

بلکه خود دریاست از پا تا به سر

آنچه اندر وهم ناید آن شده

غیر دریا نیست او را در شهود

که بود نور خدای انس و جان

اندرین دریا دمادم تاخته

می نوازد تارهای جود را

می کشاند تا ابد سوی خدا

که به هر کاری همیشه قادر اند

که همی دارد در این دریا عبور

عجز دارد از عبور دیگران

دست و پایی کرده از بهر عبور

بهر باری چون برادر می شوند

لؤلؤئی آرند بیرون از صدف

نبود از نقش تمایل وز هوی

بلکه خود دریاست ما را روبرو

بلکه او را غرق دریا می کند

همچو خود همواره هستش می کند

دیگران را هست بس یار و شفیق

می برد بر آسمانها خاک را

اینچنین فرمود اندر مثنوی:

دامن آن نفس کش را سخت گیر

رو نشین اندر حضور اولیا

قبله گاه جمله است آنجا خداست

نایب حق اند این پیغمبران

گر دو پنداری قبیح آید نه خوب»

تا که شه سازند هر درویش را

باخدا باشند از خود بیخوداند

نور حق اند لباس آدم اند

جسم و جان را از ازل خود بانی اند

تاج وحدت را به فرقش می نهند

جمله را در خویش کشتیبان شده

کل اشیا پیش شان پیدا بود

جمله را دارای دانش می کنند

می شود تسلیم امر ناخدا

می کند با خویش او را روبرو

جسم و جانش کز هوا بس خسته بود

خویش را بی خود ببیند در خدا

بلکه برکن خویش را از بیخ و بن

باقی اندر ذات دلدارت کنند

نارگیلی را علامت اینچنین:

تا نماید خویش را تقدیم پیر

بهر هر سالک ورا تقریر کرد

بر بدن تطبیق می گردد بدان

که هوس های مسلسل اندروست

کز هوس وز بذرها دارد نشان

گر چه واقف نیست از آن هیچ کس

از زمین و ریشه شد آبش عیان

این بود انا الیه راجعون

قطره باشد لیک دریا جمله اوست

جسم و جانت را نما تسلیم پیر

سازدت از بار سنگینی رها

از شراب روح مخمورت کند

سازدت ویران و آبادت کند

هست اعمالت ترا کی دستگیر

با لباسی هر دم آیی نو به نو

در لباس دیگری ظاهر شوی

پیش عدل او تناسخ کی رواست

مست گردید و بسی دلشاد شد

بهر کار، این تن کنون آماده شد

تاج گل خود لایق هر خار نیست

خار دیگر گل بود چیزی دیگر

مغز را بگزین و پس بگذار پوست

روح با این تن به معشوقش رسید

که تن و جانشان به هم گشته رفیق

این خودی هم تا منم دارد چه سود

از خودی خویش آزادت کند

خویش را در خویشتن واصل کند

گر تو را عشق خدا آئین بود

تا نیارد بذر خودبینی به بار

که نبینی دیگری جز ذات هو

دل شود از عشق جانانت کباب

ناخدا و کشتی اش دریا شود

گشت دریا و کنون معلوم شد

گوی سبقت را از این میدان ربود

دید حق را شد الیه الراجعون

دائماً با خویش نرد عشق باخت

لیک اینک دید نور کردگار

لطف و جودش بر خلایق دائم است

من تو را از راه دل آرم سجود

تا بتابد بر دلش نور خدا

تا نباشد روح را پروای تن

بعد از آنم قابل دیدار کن

از دل و جان دیدنت را شایقم

پیش مولا حاجت گفتار نیست

آنچه دارم در نهاد از خیر و شر

بنده ات را تا ابد دلشاد کن

خلعتش بدهند و دلشادش کنند

تا ز عشقت جان به شادی بسپرم

بی خود از خود طالب فرمان کند

جان خود اندازد و جانان شود

می نبینم چیز دیگر جز خدا

عاشقم بر دلبر جانانه کن

چشم جانم را به روی خود بدوز

ای خدا این بنده را بگشا گره

اندرین ره غورها، کردم بسی

ای انیس جسم و جان فریاد رس

قطره را در بحر عطشان کرده ای

تا تو مانی من نمانم والسلام